BTM Proje Koordinatörü Rıfat Bakan, yaklaşık 20 bin metrekare alan üzerine kurulacak Bursa Bilim ve Teknoloji Merkezi’nin, kapasite ve teknik donanım bakımından dünyadaki ilk 5 merkez arasına gireceğini belirtti.

Dünyada yeni bir sistem olan Bilim Merkezleri’nin Türkiye’deki mimarı Bursa Bilim ve Teknoloji Merkezi kendi binasına geçmek için gün sayıyor. Şu anda Türkiye’de birinci, dünyada ise sayılı merkezler arasında yer alan BTM, yeni son teknoloji binası ile dünyadaki ilk 5 merkez arasına girmeye aday. BTM ve dünyadaki örnekleri ile ilgili BTM Proje Koordinatörü Rıfat Bakan ile güzel bir sohbet gerçekleştirdik.

Bilim merkezlerinin doğuşu nasıl oldu? Bize bu konuda bilgilendirir misiniz?

Dünyada bilim merkezleri ilk olarak Amerika’da şekillendi. Daha önce bilim müzeleri vardı. Buralarda nadide, ender eserler sergilenirdi. Müzeler de esas olan dokunmamaktı. Hatta fotoğraf çekmek bile yasaktı. Sonrasında bakıldı ki insanlar müzeleri gezmek istemiyor, gençler bilime merak sarmıyor. Amerika gençleri bilime nasıl çekebiliriz araştırması içine girdi ve konu ile ilgili düşünürken, dokunulabilen cihazlar fikri ortaya çıkıyor. Bunları ilk olarak müzelere koyuyorlar. İlgi çekmeye başladığını görünce Bilim merkezleri oluşturuluyor ve bunların içine konuyor. İlginin fazla olmasının ardından Türkiye’deki TÜBİTAK tarzı Ulusal Bilim Vakfı destekleniyor ve müzelerin bilim merkezine dönüşümü destekliyor. Sonrasında bu Amerikan Başkanlığına bağlanıyor.

Amerikan Merkezi Hükümeti bu işe önem vermeye başladı. Sonrasında Avrupa’ya yayıldı. Almanya’da ilk Docland Müzesi geçiş yaptı. Londra’da bu konuda başarılı oldu. Bunun handikapı müze ile birlikte gitmiyor, çünkü birbirlerinden tamamen farklı bir yapı sergiliyorlar. Müzelerde dokunmamak, bilim merkezlerinde ise dokunmak esas. Çocuklar buraya geldiğinde özgür. Dokunmayın demek yok. Atölyeler var. Çocuklar kendi düzeneklerini yapabiliyor.

Peki sizin Bilim merkezleri ile tanışma ve bunu Bursa’ya taşımanız nasıl gerçekleşti?

Ben iş için 2006 yılında gittiğim Manchester’da Museum of Science & Industry gördüm. Gidip baktığımda eski bir istasyon burayı müzeye dönüştürmüşler ve ortası da bilim merkezi. Döndüğümde Recep Altepe’ye söyledim. O da bu Türkiye’de, Bursa’da mutlaka olmalı dedi. O zaman Osmangazi Belediye başkanıydı. Ama kısmet Büyükşehir belediyesineymiş. Tabi hikaye burada bitmedi. Araştırmaya başlayınca işin çok zor olduğunu gördük. Cihazları üretecek üreticileri bulmakta çok zorlandık. Bunu bulana kadar kendimiz üretmeye başladık. Kültür A.Ş. olarak bina girişinde yaptığımız düzenekleri sergiledik. Görenlere farklı geldi. Beğenildi. Bu Türkiye Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün’ün kulağına gitmiş. Sonrasında Bursa’ya geldi. Bursa’da kurmak istediğimiz bilim müzesini anlattık. Neler olacağını ve olması gerektiğini ve en sonunda da bunun bir devlet politikası haline gelmesi gerektiğini ve 81 ile yayılması gerektiğini belirttik . Bakanımız harika bir insan. Hemen Bakanlar Kurulundan karar çıktı. Hedefler açıklandı. İlk aşamada 16 büyük şehir sonrasında diğer şehirler. 2023 yılına kadar tamamlanması hedeflendi. TÜBİTAK’ın destek vermesi kararlaştırıldı. TÜBİTAK 16 büyükşehir belediye başkanını çağırdı. Onlarla toplantı yaptı. Şu anda Bursa, Kocaeli ve Konya bu konuda hızlı çalışıyor. Bursa’nın aslında TÜBİTAK’a ihtiyacı yoktu. Biz binamızı yapmaya başlamıştık. İthalatları yaptık. TÜBİTAK yine de bize 40 milyon TL ayırdı. Biz de bu para bize gelince merkezimizi büyütme kararı aldık.

BTM’deki işleyiş ile ilgili bizi bilgilendirir misiniz?

Çoğunlukla ilk ve orta dereceli okullardan gelen öğrencileri ağırlıyoruz. Bunun yanında anaokullarından gelen öğrencileri de bilimin serüvenine ortak ediyoruz. Ses, enerji, ısı, ışık, hava, elektrik, su, yenilenebilir enerji ve suyun serüveni gibi 14 farklı kategoride 150 adet deney ünitesinin bulunduğu merkezde fizik, kimya, elektronik gibi branşlarda uzman rehberlerin gözetiminde her öğrenciye deney üniteleri başında uygulama yapma olanağı sunuluyoruz. Bildiğimiz kadarıyla yapılan sadece bununla kalmıyor.

Çeşitli etkinlikleriniz de var. Bunlardan bahsedebilir miyiz?

Çocuklarımızı bilime yakınlaştırmak adına birçok etkinlik yapıyoruz. Bilim Şenliği kapsamında bilime ilgiyi artırmak ve teknolojik gelişmelerle ilgili toplumda farkındalık geliştirmek amacıyla birçok etkinlik gerçekleştiriliyor. Şenlik boyunca düzenlenen tüm etkinliklerde ziyaretçiler, gerçek hayattaki konuları açıklamak için bilim ve teknolojinin nasıl kullanılabileceğini keşfedip, bilimsel metotları günlük hayatta kullanmayı öğreniyorlar. Bilimsel araştırma yöntemleri hakkında farkındalık geliştiriyorlar. Bursa Bilim Şenliği 2013’ün ana teması ‘Geleceğin Otomobilleri olarak belirlendi. Bursa’nın otomobil üretimi konusundaki başarısının bilim ve teknoloji alanındaki başarısıyla bir araya geldiği şenlik merak uyandıracak ve keyifle takip edilecek.

BTM kendi binasına kavuşuyor. Binayı bize biraz anlatır mısınız?

Bilim ve Teknoloji Merkezi’mizin BUTTİM Fuar alanı yanındaki inşaatı hızla sürüyor. 10 bin metrekaresi kapalı olmak üzere 20 bin metrekare alan üzerine kurulacak merkezimiz, tamamladığında burada 250’ye yakın deney düzeneği sergilenecek. Böylelikle hem kapasitenin hem de ziyaretçi sayısının artmasını bekliyoruz. Bu konuda bütün dünyayı taradık. Bursa Bilim ve Teknoloji Merkezi, kapasite ve teknik donanım bakımından dünyadaki ilk 5 merkez arasına girecek.